Ağaç Domatesi: Tamarillo Ağaçları Nasıl Yetiştirilir ve Meyveleri Nasıl Yenir? (Ufkunuzu Genişletin!)

 

 

Her yıl aynı eski bahçe çeşidi domatesleri yetiştirmekten sıkıldıysanız, tamarillo yani ağaç domatesi ev bahçenize ekleyebileceğiniz benzersiz bir bitkidir. Bu ağaç domatesçiğinin meyveleri küçük ve oval şekillidir. Mini roma domatesi veya erik domateslerine çok benzerler.

Patlıcangiller familyasından olan tamarillo ağacının yarı odunsu bir gövdesi ve hoş kokulu pembe çiçekleri vardır. Küçük bir ağaç veya çalı olarak yetiştirilebilirler. Tamarillo meyveleri, yetiştirdiğiniz çeşide bağlı olarak sarıdan kırmızıya ve koyu mora kadar değişen renktedir.

Tamarillo domatesle akrabadır ancak "ağaç domatesi" adının sizi aldatmasına izin vermeyin. Domates gibi tadı yoktur. Ve bu meyveler tariflerde birbirinin yerine kullanılamaz!

Tamarillo Çeşitleri

Tamarillo'nun birçok çeşidi vardır ve her yıl daha fazlası yaratılmaktadır. Ziraatçılar dayanıklılığı artırmak için farklı melez türler denemektedirler.

Tamarillo'nun en yaygın iki çeşidi kırmızı ve sarıdır. Bunlar bir fidanlıkta bulabileceğiniz iki türdür. İkisi arasındaki önemli fark tadıdır. Her ikisi de lezzetli oldukları için yetiştirilmeye değerdir.

Sarımsı-turuncu olan daha tatlı bir tada sahipken, kırmızı olanlar keskin-ekşidir. Tercihlerinize bağlı olarak, her ikisine de uygun tarifler vardır.

Tamarillolar 2-5 metre boyunda ve 2 metre genişliğinde büyür ve 2 metre yüksekliğindeki bir saksıya ekildiğinde daha küçük tutulabilir. Meyve oval yumurta şeklindedir ve yaklaşık 4-10 cm uzunluğunda büyür.

Tamarillo Ağaçları İçin İdeal Büyüme Koşulları

Tamarillo ağacı Güney Amerika'ya özgüdür. Peru ve Kolombiya gibi subtropik ülkelerde popülerdir. Ticari olarak Kolombiya bir numaralı üreticidir.

Tamarillo Ağaçları İçin İklim

Tamarillo ağaçları, sıcaklığın asla 10°C altına düşmediği bölgelerde en iyi şekilde büyür. Bu ağaçlar -2°C'lik düşük sıcaklıklara dayanabilir; ancak, dallarda kurumalar ve yaprakların düşmeye başladığını göreceksiniz. -3°C'de, tüm yapraklar dökülmüş olur. Ne yazık ki, bu noktada, ağacınız muhtemelen yardımın ötesindedir.

Tamarillo ağacı saksılarda yetiştirilebilir, dolayısıyla kış sıcaklıklarının 10°C'nin altında olduğu bir bölgede yaşıyorsanız ağacı kışın içeriye alabilirsiniz. Bu sizlere kayda değer avantaj sağlar.

Tamarillo Ağaçlarının Yetiştirilmesi İçin Toprak

Tamarillo ağaçları, içinde büyüdükleri toprak konusunda çok seçici değildir, ancak toprağın iyi drene edilmiş olması gerekir. Toprağa üç ayda bir dengeli bir organik meyve ağacı gübresi eklenmelidir. İdeal olarak, pH seviyeleri 5-8,5 arasında olmalıdır.

Tamarillo Ağaçlarını Sulamak

En önemli şey nem seviyelerini korumaktır. Sığ bir kök sistemine sahip olduklarından kuraklığa karşı hiç dayanıklı değillerdir ve günlük suya ihtiyaç duyarlar. Malçlama, toprağın nemi tutmasına yardımcı olmak için faydalıdır. Malçlama ayrıca yabani ot büyümesini de engelleyecektir. Üst toprak dokunulamayacak kadar kuruduğunda, su eklenmelidir.

Durgun su kök çürümesine yol açabilir, bu nedenle mükemmel drenaj şarttır.

Tamarillo Ağaçları İçin Güneş Işığı

Tamarillo ağaçları tam güneşi sever. Aşırı sıcak bölgelerde kısmen gölgede uygundur. Sığ kökler nedeniyle, biraz rüzgar koruması gerekir. Ağaçlar kuvvetli rüzgarlarda özellikle sabit kalamazlar.

Tamarillo Ağaçlarının Budanması

Yıllık bazda budama, ağacınızın her yıl daha büyük ve daha lezzetli meyveler üretmesine yardımcı olacaktır. Genellikle aynı daldan gelen ikinci meyve daha düşük kalitede olur. Budama bunu önleyecektir.

Düzenli budama aynı zamanda ağacın şekillenmesine ve alt dallanmanın teşvik edilmesine yardımcı olacaktır. Alt dallanma, boyutun bir sorun olduğu daha küçük bahçeler için idealdir. Büyümeyi geciktirmek için saksılar da kullanabilirsiniz. Bitkiyi yaklaşık 40 cm büyüklüğündeki orta boy bir saksıda bırakmak size daha küçük, daha kısa bir ağaç verecektir, ancak meyve verimi de daha az olacaktır.

Tamarillo ağaçları uzun bacaklı olabilir, bu da düşük kaliteli meyve verir. Bunu önlemek için, tepesini istediğiniz yükseklikte kesebilirsiniz. Düzenli budama da bunu önlemeye yardımcı olacaktır. Hasadı kolaylaştırdığı için baş yüksekliğini önerilir. Bu, daha düşük dallanmayı ve daha büyük meyveleri de teşvik edecektir.

Tamarillo Ağacı Nasıl Dikilir

Tamarillo ağacınızı saksılara dikmeyi seçerseniz, saksının dibinde en az iki inç drenaj malzemesine ihtiyacınız vardır. Toprak için, narenciye ağacı karışımı en iyisidir. Narenciye çeşidi yoksa, meyve ağacı toprağı iyi iş görecektir.

Eğer dışarıya dikiyorsanız, her ağaç arasında 1,8-3 metre mesafeye ihtiyacınız var. Sıralar arasında en az 4,5 metre mesafe olmalıdır. Dikim alanı su birikintisine meyilliyse, toprağı yükseltebilir ve küçük höyükler halinde dikebilirsiniz. 30 cm yüksekliğinde ve 90 cm genişliğinde bir ağacın ortaya dikilmesi en iyi sonucu vermektedir.

Bahçenize veya bir kaba ekin, kemik unu ekim sırasında ekilebilir. Kemik unu, hayvan mezbahalarında kalan kemiklerden, genellikle sığır etinden yapılır. Kemikler kaynatılır ve toz haline getirilir. Mükemmel bir fosfor, nitrojen ve kalsiyum kaynağıdırlar. Alternatif olarak, eski gübre ve kompost da artan toprak verimliliği ve temel toprak besinleri sağlar.

Toprak hazırlandıktan sonra, tamarillo ağacı saksısının büyüklüğünde bir çukur kazın. Toprak özellikle kuruysa ekim zamanında ona su verin.

Tamarillo ağacını yeni kazılan çukura yerleştirin ve toprakla doldurun. Kuyuda sulama yapın, malçla örtün ve rüzgarlardan kaynaklanan hasarı önlemek için bir kazık veya başka bir destek düşünün. Tamarillo ağaçlarının güçlü rüzgarlara karşı kırılgan olabileceğini unutmayın, bu nedenle korunaklı bir alana diktiğinizden emin olun.

Tamarillo Ağaçlarının Yayılması

Tamarillolar tohumdan veya çelikten yetiştirilebilir. Çelikler suda veya toprakta yetiştirilebilir ve en iyi şekilde ağacın gövdesinden alınır. Yaprakların çoğunu çıkarın, köklerin gelişebileceği birkaç yaprak düğümü olduğundan emin olun. Bir veya iki yaprak kalabilir ve daha büyük yapraklarsa, çelik tarafından kullanılan enerjiyi azaltmak için ikiye kesilebilirler.

Bir kesimden yetiştirildiğinde, kesim yaklaşık 12 cm büyüdüğünde tamarilloyu bahçeye nakledebilirsiniz, ancak bazı bahçıvanlar kesimlerini doğrudan toprağa koyduklarını ve kesimlerinin sağlıklı tamarillo ağaçlarına dönüştüğünü bildirmektedir. Kesimlerin daha erken dallandığını ve size daha çalı benzeri bir görünüm kazandırdığını göreceksiniz. Bu, kentsel bahçecilik veya küçük araziler için iyidir.

Fidelerin daha uzun bir süre korunması gerekecektir. Yaklaşık 90 cm olduklarında, uygun bir kap veya saksıya nakledilebilirler. Bu fideler büyümenin bu erken aşamalarında dona karşı çok hassastır. Gece donu olasılığı varsa, bu risk geçene kadar nakil yapmayın.

Yerel bir fidanlıkta satın alınabilecek tohum bulmak zor olabilir. Bu bitki için çapraz tozlaşmaya gerek olmadığından, bir mağazadan satın alınan tamarillo tohumlarını kullanabilirsiniz.

Tohumları durulayın ve kağıt havlular arasında kurutun. Daha sonra bir tohum tepsisine veya benzeri bir şeye ekin. Su, bol sıcaklık ve güneş ışığı ve 7 ila 9 gün içinde filizleri görmelisiniz.

Tamarillo Ağacının Meyve Vermesi Ne Kadar Sürer?

Tamarillo ağacınızın meyve vermesi yaklaşık 1,5 ila 2 yıl sürecektir. Subtropikal bölgelerde yaşıyorsanız, 12 ay gibi kısa bir sürede meyve görebilirsiniz. Sıcaklık, su ve büyüme koşullarındaki değişiklikler ağacınızın ne kadar sürede meyve vermeye başlayacağını etkileyecektir.

En iyi üretim yılları ağaç yaklaşık dört yaşındayken başlar. Ortalama olarak, ağacın birkaç yıl meyve vermesini bekleyebilirsiniz. Ağacınızın yavaşladığını fark etmeye başlarsanız, bir çelik almanın veya biraz tohum saklamanın zamanı gelmiştir.

Tamarillo ağacınızın yaşam beklentisi, bulunduğunuz bölgedeki sıcaklık ve yetiştirme koşullarına bağlı olarak değişecektir. Bazı ağaçlar 12 yıla kadar yaşayabilmektedir.

Her çiçek veya salkım 1 ile 6 meyve üretecektir. Bu çok fazla ağaç domatesi demektir! Neyse ki lezzetlidirler ve boşa gitmezler. Çiçeklenmeden itibaren yaklaşık 25 hafta içinde olgunlaşmış meyveleri görmeyi bekleyebilirsiniz.

Tamarillo Meyvesi Ne Zaman ve Nasıl Hasat Edilir

Bu meyveler yalnızca tamamen olgunlaştığında hasat edilmelidir. Olgunlaşmamış tamarillo daha az lezzetli olma eğilimindedir ve yenildiğinde mide rahatsızlığına neden olabilir.

Yıl boyunca sabit sıcaklıkların olduğu bölgelerde, tamarillo yıl boyunca meyve verecektir. Tüm meyveler aynı anda olgunlaşmayacaktır. Bu nedenle birden fazla hasat gerekmektedir.

Kış mevsiminin belirgin olduğu bölgelerde meyveler sonbaharda olgunlaşacaktır. Yine hepsi aynı anda olgunlaşmayacaktır ve birden fazla hasat yapılması gerekecektir.

Tamarillo meyvesi olgunlaştığı anda hasat edilmelidir. Dallar kırılgan olabilir ve meyvenin ağırlığıyla kırılabilir. O daldan meyve aldıktan sonra, bir sonraki sezonda yeni büyümeyi teşvik etmek için dal budanabilir.

Olgunlaştıklarında ağaçlardan çekilebilir veya temiz bir şekilde kesilebilirler.

Profesyonel ipucu: Meyveyi kesmek için budama makasınızı kullanırsanız, aynı anda dalı da budayarak bir adım ve zamandan tasarruf edebilirsiniz.

Tamarillo Meyvesi Nasıl Yenir

Tamarillo eti serttir. Kabuğu yenilebilir ancak genellikle acı tadı nedeniyle atılır. Ancak, çekirdekleri yenilebilir ve etiyle birlikte çıkarılabilir. Tamarillo meyvesi taze ve çiğ olarak yenebilir.

Tamarillo'nun sarı çeşitleri daha tatlıdır ancak yine de turunçgiller gibi keskindir. Bu sarı olanların tadı kayısı veya mangoya benzer. Öte yandan, daha kırmızı tamarillo çeşitleri biraz acıdır. Kırmızı meyveler de bir tutam şekerle daha tatlı hale getirilebilir.

Tamarillolar ayrıca dilimlenmiş ve soğutulmuş olarak bir peynir tabağının yanında servis edildiğinde de lezzetlidir! Tamarillo'nun keskin tadı yoğun aromalı peynirlerle güzel bir şekilde eşleşir.

Haşlanmış tamarillolar ise dondurmayla servis edildiğinde çok lezzetli olmaktadır.

Tamarillo Meyvesinin Saklanması

Tamarillo ağacının meyvesi taze ve olgunken hemen yenildiğinde en iyisidir. Buzdolabında iki haftaya kadar saklanabilir.

Ticari olarak, Yeni Zelanda altı ila 10 hafta boyunca oda sıcaklığında saklamaya izin veren bir soğuk daldırma işlemi geliştirmiştir. Bu tür bir uzun ömür ev bahçıvanı için mümkün değildir.

Tamarillo meyvesiyle yapılan soslar basınçlı konserve makinesinde konserve edilebilir ve daha sonra raflarda uzun yıllar saklanabilir.

Meyveleri kurutmak pek işe yaramaz. Ekşi tat yoğunlaşır ve tatsız hale gelir. Çekirdekler sert ve çiğnenebilir hale gelir.

Tamarillolar haşlanıp dondurularak daha sonra tüketilebilir.

Zararlılar ve Hastalıklar

Tamarillo yaprak bitlerine ve meyve sineklerine karşı hassastır. Bu haşereler konusunda dikkat etmek gerekir.

Toz halinde küf, yapraklarda, çiçeklerde ve dallarda büyüyebilir. Genellikle bu, aşırı kalabalık ve yüksek nemden, düşük hava sirkülasyonundan kaynaklanır. Bunu tedavi etmek için elma sirkesi kullanabilirsiniz.

3 yemek kaşığı sirkeyi (%5 asetik asit) bir galon suyla karıştırın ve etkilenen yapraklara püskürtün. Çözeltiyi farklı miktarlarda karıştırırken bu oranı korumaya dikkat edin. Sirke küf tedavisinde etkilidir; ancak daha yüksek konsantrasyonlarda yapraklar yanabilir.

Ayrıca nematodlar ve domates kurtlarından kaynaklanan hasara karşı hassastır. Ancak zararlılar genellikle ağaca çekilmez. Ağaçları dışarıya diktiğinizde, daha önce domates yetiştirilmiş alanlardan kaçının, böylece ağaç domatesiniz güven içinde yaşayabilir.

Aksi takdirde tamarillo ağaçları çoğu hastalığa ve zararlıya dirençli, bakımı kolay meyve ağaçlarıdır.

Çözüm

Ev bahçenizi geliştirmek için ekebileceğiniz birçok ama birçok meyve ağacı çeşidi vardır ve tamarillo ağaçları buna heyecan verici bir katkı sağlar. Ülkemizde yeterince bilinmemesine ve de marketlerin dar bir odak noktası olmasına rağmen, bu bahçenizin de öyle olması gerektiği anlamına gelmez. Bu yüzden deneyin ve bahçenizde çeşitli yenilebilir bitkiler yetiştirin! Mutlu bahçecilikler!